Dünyadaki ilk takma diş
İlk takma diş, yapılan arkeoloji kazılarında 15. yüzyılda olduğuna dair bulgular vardır. Dünyadaki ilk porselen takma diş 1770 yılında Pariste Alexis Duchâteau isimli eczacı tarafından yapılmıştır.
Avrupa’da İlk Protez Diş
İsviçre’de bir tarlada yapılan bir kazı sırasında, 15. yüzyıldan kalma olduğu saptanan bir takım takma diş bulundu. Bu takımda, hem alt, hem de üst dişler vardı. Kemikten oyularak yapılan takma dişler, kirişlerle birbirine tutturulmuştu. Bu takma dişin, daha çok estetik amaçlarla yaptırıldığı ve yemek saatlerinde çıkarıldığı sanılıyor. İlk porselen takma diş, 1770 yılında Parisli eczacı Alexis Duchâteau tarafından yapıldı.
Duchâteau’nun ilk denemeleri başarısızlıkla sonuçlandı. Çünkü porselene ateşte biçim vermekte hayli zorlanıyordu ve ısının etkisiyle porselenin hacmi değiştiğinden, ilk çamurun miktarını ayarlamakta güçlük çekiyordu. Sonunda bir çift diş yapmayı başardı. Bunlar, gerçekten mükemmeldi. Parisli eczacı, ağzına taktığı bu dişleri ömür boyu kullandı. Deney sırasında Duchâteau’ya yardımcı olan Parisli işçilerden Dubois de Chemant, yeni tür takma dişlerin üretimine başladı. Paris Tıp Fakültesi, bu dişler üzerinde yaptığı incelemelerden sonra, şu raporu yayınladı:
“Güzelliği, dayanıklılığı ve hijyenik yeterliliği mükemmel olan bu takma dişler, dişsiz insanlar için gerçekten çok yararlıdır.”
Bu sayede gelişen teknolojide insanların diş ile ilgili sağlık problemlerinin giderilmesinde bir başlangıç oldu.
Yapılan arkeolojik kazılarda aslında ilk takma diş bu tarihlerden oldukça önceye dayanıyor. Bu da tıp dünyasında farklı bir bakış açısı getirdi. Batı Avrupa’da yapılan arkeoloji kazılarında ortaya çıkan bir bulgu, keresteden yapılmış olan bir mezarın içinde gömülü halde bulunan Demir Çağ’a ait bir kadın iskeletinden çıktı. Bu tarihteki takma diş yapımının oldukça eskiye dayandığını göstermektedir.
Öldüğünde 20-30 yaş aralığında olduğu tespit edilen kadının üst kesici dişinin yerinde demir bir çivi bulundu. Bu implant tedavisi elbette değildi.
Çivinin ahşap veya kemikten yapılan bir takma dişi tutmak için kullanılmış olabileceği ve zamanla çürüyüp yok olan dişin yerinde kaldığı belirtiliyor. Bulgular Antiquity dergisinde yayımlandı.
Tarihte İlk Diş Protezi
Fransa’da bir inşaat çalışması esnasında karşılaşılan bu takma diş, bulunan dört yetişkin kadın iskeletinden birinde ortaya çıktı. M.Ö. 3’üncü yüzyıla ait olduğu ifade edildi.
Genç kadının iskeletinin bulunduğu 2009 yılındaki kazılara katılan Guillaume Seguin, BBC’ye yaptığı açıklamada “İskelet çok kötü muhafaza edilmiş” dedi.
Dişler bir torbaya kondu ve incelemeye alındı. Seguin daha sonra kadının iskeletinde 31 yerine 32 diş olduğunu fark etti, kazı alanında çekilen fotoğraflarda da demir çivinin kayıp bir diş yerinde durduğu görüldü.
ilk protez diş olarak kabul edilen bulgular 5 bin 500 yıl önce Mısır ve Yakın Doğu’da elde edilmişti.
Bulunan bu dişlerin elit tabakada, dış görünümüne önem veren kişilere ait olduğu şeklinde yorumlanmıştır.
Kaynak: BBC