DÜNYANIN İLKLERİ

Dünyadaki İlk Anayasa

ilk anayasa yazılı olarak 1781 yılında Amerika Birleşik Devletlerinde düzenlenmiştir. Ancak 15 Haziran 1215 tarihinde  İngiltere ‘de imzalanmış olan Magna Carta (Büyük Özgürlükler Sözleşmesi) de ilk anayasa olarak kabul edilebilir ve tarihi anayasal süreçte önemli bir yeri vardır. Magna Carta, Papa 3. İnnocent, Kral John ve baronları arasında, kralın yetkilerini belirlemek için imzalanmıştır. Bu şekilde kralın hukuka göre hareket etmesi sağlanmıştır. Magna Carta toplum güçlerini belirleme niteliğindeydi. Bu sayede kral yetkileri din adamları ve halka karşı sınırlandırılmıştır.

Magna Carta ‘da yer alan; “Özgür hiç kimse kendi benzerleri tarafından ülke kanunlarına göre yasal bir şekilde muhakeme edilip hüküm giymeden tutuklanmayacak, hapsedilmeyecek, mal ve mülkünden yoksun bırakılmayacak, kanun dışı ilan edilmeyecek, sürgün edilmeyecek veya hangi şekilde olursa olsun zarara uğratılmayacaktır.” maddesi oldukça önemlidir. Bu madde sayesinde hukuk sistemi temelleri atılmıştır.

Dünyadaki İlk Anayasa

Kral John bu anlaşma imzalandığında oldukça büyük güce sahipti. Aynı zamanda Tanrı ‘nın da temsilcisi olarak görülüyordu.  Lordların anlaşma sonrasında şehri terk etmesi üzerine Kral John anlaşmayı tanımadığını ilan etmiştir. Bu gelişmeler ardından 1. Lordlar savaşı başlamış, 18 Ekim 1216 tarihine kadar devam etmiştir. Kral John savaşta ölmüş ve tahta gelen 9 yaşındaki 3. Henry bazı maddelerin anlaşmadan çıkarılması ile 12 Kasım 1216 tarihinde anlaşma tekrar yürürlüğe girmiştir.

Anayasa Nedir?

Anayasa, ülke üzerindeki egemenlik haklarının kullanım yetkisinin içeriğinde belirtildiği şekliyle devlete verildiğini belirleyen toplumsal sözleşmelerdir. Hans Kelsen’in normlar hiyerarşisine göre diğer bütün hukuki kurallardan ve yapılardan üstündür ve hiçbir kanun ve yapı anayasaya aykırı olamaz. Devletin temel örgüt yapısını kuran, önemli organlarını ve işleyişlerini belirleyen; ayrıca temel hak ve özgürlükleri tespit edip, sınırlarını çizen hukuk metinleridir. Toplumsal bir sözleşme niteliği taşır. Devlet faaliyetlerini ve oluşum biçimini düzenleyen yasa metnidir.

kaynak: wikipedia

Anayasalar devletlerin temelini oluşturan, yaşamda çeşitli hakları ve özgürlükleri garanti altına alan bir düzenlemedir.

Türk tarihinin ilk yazılı anayasası 23 Aralık 1876 tarihinde Kanun-i Esasi adı ile halk iradesine dayalı bir hareket sonucu değil, Genç Osmanlılar adı verilen aydınlar sayesinde padişah üzerindeki etkin baskılar ile yürürlüğe girmiştir.

Anayasa ‘nın tanımını yapacak olursak; Anayasa, bir devletin temel kurumlarının nasıl işleyeceğini belirleyen, bazı ülkelerde yazılı, bazılarında ise yazısız genel kabul görmüş kurallar bütünüdür.